Η "άλλη" Κρίση

Η Ελλάδα βρίσκεται σε κρίση.

Αυτό είναι γνωστό. Και πώς να μην είναι, άλλωστε, από τη στιγμή που ολημερίς κι ολονυχτίς μόνο αυτό ακούμε γύρω μας, σε συζητήσεις δημόσιες, αλλά και ιδιωτικές.

Η λέξη «κρίση» μπήκε στο λεξιλόγιό μας απρόσμενα, δυναμικά και βίαια και ,όπως όλα δείχνουν, σκοπεύει να μείνει εκεί για πολύ καιρό ακόμα.

Δε θα αναλύσουμε εδώ την Οικονομική κρίση. Δεν είμαστε ειδικοί γι’ αυτό. Ούτε ηλίθιοι είμαστε για να αναλωθούμε σε μια περί όνου σκιάς συζήτηση. Το αφήνουμε αυτό στα Μέσα Ενημέρωσης, που ως «μαζικά», απευθύνονται σε ανθρώπους που φιλοδοξούν να μετατρέψουν με «μάζα».

Θα αναφερθούμε όμως στην «άλλη κρίση». Αυτή που  οδήγησε στην Πολιτική κρίση, που με τη σειρά της οδήγησε και στην οικονομική.

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης έλεγε πως «Όλα τα ζητήματα ανάγονται σε πολιτικά». Και θα συμφωνήσουμε με τον κορυφαίο φιλόσοφο.

Η κρίση είναι πρωτίστως πολιτική ,άρα και κοινωνική.

Έχοντας ένα Κράτος αποξενωμένο από τον Πολίτη εδώ και χρόνια, ήταν ζήτημα χρόνου να ξεσπάσει η μπόρα από τα σύννεφα κοινωνικής παθογένειας που κάλυπταν τον ελληνικό ουρανό.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο «πολίτης» ήταν κλάσμα του Κράτους. Έτσι, το σύνολο των πολιτών συγκροτούσε το Κράτος, την εξουσία.

Φυσικά, αυτό το μοντέλο δε δύναται να εφαρμοστεί στα σημερινά δεδομένα, καθώς οι πληθυσμιακές αναλογίες είναι διαφορετικές , και γι ‘αυτόν ακριβώς το λόγο έχουμε πια αντιπροσωπευτική δημοκρατία.

Όμως αυτός δεν αποτελεί λόγο να πάψει να είναι η Δημοκρατία μας και «συμμετοχική».

Όμως, πώς να συμμετάσχει ο πολίτης σε κάτι που θεωρεί τόσο ξένο και τόσο διαβρωμένο;

Ακούμε συχνά γύρω μας, από άξιους ανθρώπους, να λένε : «Δε θέλω να ασχοληθώ με την πολιτική. Δεν είναι για μένα» .

Θλίβομαι. Θλίβομαι πραγματικά που φτάσαμε σε αυτό το σημείο να θεωρείται η ενεργός συμμετοχή στα κοινά ως «στίγμα». Παρ’ όλη τη θλίψη μου όμως, κατανοώ αυτή τη στάση. Δεν τη δικαιολογώ όμως. Είναι λάθος.

Μόνο το ακριβώς αντίθετο, η δυναμική συμμετοχή στα κοινά δηλαδή, μπορεί να αντιστρέψει το νοσηρό πολιτικό κλίμα. Η χώρα, και η κάθε χώρα, έχει ανάγκη την αντιπροσώπευσή  από ετερόκλητα άτομα, με κοινή λογική και καθημερινές, λαϊκές απόψεις. Πήξαμε στη φαμφάρα, τον ξύλινο πολιτικό λόγο και τις αοριστολογίες.

 Και κάπου εδώ έρχεται ο κακόβουλος αναγνώστης μας (τον οποίο και καλωσορίζω) και ρωτά: «Μα, πάρα πολλοί που συμμετέχουν στη Βουλή, ήταν κάποτε «παιδιά του λαού». Ήταν απλοί πολίτες που πήραν στα χέρια τους εξουσία και γλυκάθηκαν απ’το μέλι».

Και θα απαντήσω: «Ορθώς».

Και εδώ είναι το ζήτημα αγαπητοί μου αναγνώστες. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η μη συμμετοχή μας στους θεσμούς, αλλά και η αλλοτρίωσή μας όταν τελικά το κάνουμε.

Βλέπετε, το «σύστημα» (αυτή η λέξη που σιχαίνομαι, αλλά στην προκειμένη επιβάλλεται να χρησιμοποιήσω) είναι τόσο ισχυρό που τραβάει κάτω μαζί του ακόμα και τους πιο ηθικούς, ακόμα και τους πιο ειλικρινείς. Έχει αυτή την ακαταμάχητη δύναμη να παρασέρνει, να τυφλώνει, να καθυποτάσσει. Πώς τα καταφέρνει; Χτυπάει στο πιο αδύναμο σημείο μας : τη φιλοδοξία. Και, συνήθως, τα καταφέρνει και τη μετατρέπει τελικά σε ματαιοδοξία.

Τόσοι πολιτικοί, τόσοι πολιτικάντηδες, γλυκάθηκαν από τη ζεστασιά της εξουσίας στα χέρια τους κι απ’ τη γλυκάδα του μελιού στο στόμα τους.

Γιατί;

Γιατί δεν υπήρχαν ποτέ τα εφόδια ώστε να αποφευχθεί αυτό. Πάσχουμε από βάσεις κύριοι. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια. Κι όταν λείπουν τα θεμέλια, όλο το κοινωνικό οικοδόμημα είναι σαθρό. 

Ένας φαύλος κύκλος, μια συνάρτηση που ,αν ήθελε κάποιος να την παραστήσει μαθηματικά θα ήταν κάπως έτσι:

Αποξένωση από το Κράτος= Μηδαμινή κοινωνική Ευθύνη =Προσωπικό όφελος + Ανήθικη Εξουσία 

Άρα καταλήγουμε εκεί απ’ όπου ξεκινήσαμε (όλα κύκλος είναι, κατά τους αρχαίους ημών, στην προκειμένη φαύλος) : Για όλα ευθύνεται η έλλειψη επαφής του πολίτη με το κράτος, η αποξένωσή του από τους θεσμούς.

Παιδεία, παιδεία, παιδεία. Όλα ξεκινάνε από ‘κει.

Και θα ‘χετε δίκιο αν παραπονεθείτε πως σπαταλήσατε τόσο χρόνο απ’ τη ζωή σας για να σας πω το αυτονόητο, αλλά, στις εποχές που ζούμε, τίποτε δεν είναι πια αυτονόητο.

Υ.Γ: Επειδή ίσως σας θυμίζω τη φράση του Πρωθυπουργού «Πάμε για την επανάσταση του αυτονόητου», να πω ότι εγώ πράγματι εννοώ του «αυτονόητου», κι όχι του «ανόητου» …




Ύστερα από επίμονη προσωπική μου ενασχόληση τις περασμένες εβδομάδες με το Λόγο και το Έργο του διανοητή και φιλόσοφου Κορνήλιου Καστοριάδη, θεωρώ υποχρέωσή μου να δημοσιεύσω και ένα μέρος συνέντευξής του στην Κρατική τηλεόραση,για την εκπομπή "Παρασκήνιο". Δώστε ιδιαίτερη σημασία στο 4.16, όπου αναφέρεται στην άποψή του για το μείζον κοινωνικό πρόβλημα (με την οποία συμφωνει εν πολλοίς και το παρόν άρθρο)